De dochter van Marcel Jeninga werd seksueel misbruikt, nu strijdt hij voor strengere wetgeving

Europese Commissie wil online kindermisbruik aanpakken met strengere wetgeving, maar 'darkwebs' blijven tot nu toe buiten schot

Met strengere wetgeving wil de Europese Commissie kindermisbruik strenger aanpakken. Zo komt er een verbod op zogenoemde 'pedohandboeken' en AI-gegenereerde kinderporno. Maar helemaal voorkomen lijkt bijna onmogelijk.

Hoe kun je kleine kinderen benaderen? Hoe misbruik je ze? Antwoorden op deze en andere vragen zijn te vinden in online 'pedohandboeken'. In Nederland, Duitsland en België zijn die verboden, maar dat gaat volgens de Europese Commissie niet ver genoeg.

'Nachtmerrie die blijft voortduren'

Daarom wil de Commissie de EU-wet, die kindermisbruik tegen moet gaan, aanpassen. De drijvende kracht daarachter is Marcel Jeninga, wiens dochter tot haar derde seksueel werd misbruikt door een buurman. "Ze is gekneveld, vastgebonden en seksueel misbruikt. En er is kinderporno van haar gemaakt en op het internet beland."

De vader noemt het 'een nachtmerrie die blijft voortduren', aangezien de beelden van zijn dochter tot op de dag van vandaag online rondzwerven. Dat gebeurt vooral op het darkweb, een versleutelde online omgeving waar je niet zomaar toegang toe krijgt als je niet weet hoe dat moet.

Machteloos gevoel

Jeninga voelt zich machteloos. "Het is zo wrang dat perverse mensen naar mijn dochter kijken. Ik vind het zo heftig." Hij heeft er inmiddels zijn missie van gemaakt om zoveel mogelijk kinderporno van het internet af te krijgen.

Maar niet alleen kinderporno zorgt voor problemen, vindt hij. In zijn strijd tegen kindermisbruik kwam Jeninga online 'pedohandboeken' tegen, die rondgaan onder pedofielen. Het gaat niet om één specifiek handboek, maar verschillende versies, handleidingen en notities over het misbruiken van kinderen.

Verbod op bredere schaal

"Daar staan tips en tricks in over hoe je een kind kunt misbruiken", legt Jeninga uit. "Ik las bijvoorbeeld een concreet voorbeeld van hoe je een kind kunt benaderen en nog veel ergere dingen."

De 'pedohandboeken' werden dankzij Jeninga al verboden in Nederland, Duitsland en België. Tot directe aanhoudingen leidde dat tot nu toe niet. Wel kan het verbod worden meegenomen in een strafproces tegen een kindermisbruiker. Jeninga wil nu ook op bredere schaal een verbod, daarom ging hij naar Brussel.

35 procent meer misbruik

Daar kwam hij in contact met CDA-Europarlementariër Jeroen Lenaers. Die kon zich goed vinden in Jeninga's missie. "Je hoeft maar een paar pagina's in zo'n handboek te lezen om te weten hoe afgrijselijk het is. Alleen dat al zou genoeg moeten zijn om ze in heel Europa te verbieden."

Ze besloten samen het bestaan van 'pedohandboeken' aan te kaarten bij de Europese Commissie. Dat leidde tot de wens van de Commissie voor strengere wetgeving. Broodnodig, vindt Lenaers. "We zien een exponentiële toename van kindermisbruik, online en offline, in de EU en daarbuiten. Op dit moment is er al sprake van een toename van 35 procent vergeleken met vorig jaar."

'Kinderen beter beschermen'

De Europarlementariër werd deze week bij de Europese Unie benoemd tot rapporteur als het gaat om de bestrijding van seksueel misbruik en seksuele uitbuiting van kinderen. "Als we nu niks doen, wordt het alleen maar erger." Daar is hij van overtuigd.

Ook kinderrechtenorganisatie Terre des Hommes juicht een aanscherping van de wet toe, al gaat die eigenlijk niet ver genoeg wat hen betreft. De organisatie wil dat de EU en Nederlandse overheid verder gaan dan wat er nu op tafel ligt. "In 2022 werd gerapporteerd dat er 88 miljoen afbeeldingen online staan. En dat is maar het topje van de ijsberg", zegt woordvoerder Nathalie Meurens.

AI-gegenereerde kinderporno

In het voorstel voor de aangescherpte wet is niet alleen het 'pedohandboek' verboden. Misbruikzaken kunnen langer (20 tot 30 jaar) na het vergrijp nog voor de rechter komen. Ook het bezit van 'deepfakes' en met kunstmatige intelligentie (AI) gegenereerde kinderporno is strafbaar.

"Er gaat vaak een kind schuil achter een AI-gegenereerde afbeelding", vertelt Meurens, die uitlegt dat vaak een foto van een echt kind de basis vormt voor zo'n afbeelding. "Uit onderzoek blijkt dat het trauma bij slachtoffers van deze afbeeldingen hetzelfde trauma is als dat van slachtoffers van echt materiaal."

Darkwebs buiten schot

Ook hoogleraar forensische psychologie Stefan Bogaerts vindt het goed dat AI-gegeneerde afbeeldingen strafbaar worden als de nieuwe wetgeving ingaat. "We hebben vandaag de dag te maken met AI die perfect in staat is om naaktbeelden te produceren. Er gaat gigantisch veel rond, waar iedereen toegang toe heeft."

Toch is Bogaerts ook sceptisch, aangezien de Europese wet alleen iets lijkt te kunnen met beelden op het openbare internet. De darkwebs blijven buiten schot.

Slimme algoritmes

Bogaerts: "Er zijn uiteenlopende cijfers uit Duitsland, Engeland en Amerika, maar men spreekt over zo'n 500.000 tot 700.000 gebruikers." Pedofielen in die verborgen wereld zijn lastig tegen te houden.

De hoogleraar denkt dat AI hier, ondanks dat er schade mee wordt veroorzaakt, ook kan helpen. Hij wijst op slimme algoritmes die de versleuteling van darkwebs kunnen 'kraken'. Er is ook een belangrijke rol weggelegd voor hostingbedrijven, die veelal vanuit Nederland opereren, vult Jeninga aan. Hij wil aangifte doen tegen die bedrijven. "Zij zijn aansprakelijk, want zij hebben kinderporno op hun servers staan."

'Belangrijke stap'

Er is dus nog een wereld te winnen in de strijd tegen (online) kindermisbruik. "Ik ga niemand vertellen dat het probleem volledig zal verdwijnen met de nieuwe wetgeving", zegt Europarlementariër Lenaers. "Maar je moet het zo moeilijk mogelijk maken, de pakkans zo groot mogelijk en de straffen zo hoog mogelijk. In dat opzicht zetten we een hele belangrijke stap."

Het voorstel van de Europese Commissie voor aanscherping van de wet tegen kindermisbruik moet nog worden bekrachtigd door de Europese lidstaten en het Europees Parlement. Naar verwachting gebeurt dit pas aan het einde van de zomer, na de Europese verkiezingen van aankomende zomer.

Bron: Een Vandaag - Stichting Strijd Tegen Misbruik